O SZKOLE SŁÓW KILKA...

Przy trasie warszawskiej, tuż przy torach kolejki WKD, przy ul. Królewskiej, za zielonym ogrodzeniem, widać budynek, aż trudno uwierzyć, jednej z najstarszych w okolicy szkół podstawowych.

Dumnie brzmi nazwa szkoły: Szkoła Podstawowa nr 1 im Ks. Piotra Skargi w Milanówku, która od początku swego istnienia odgrywała istotną rolę w kształceniu i wychowaniu wielu pokoleń dzieci i młodzieży z Milanówka i okolic. Charakter tej placówki tworzyli niepowtarzalni, oddani swojej pracy kierownicy, dyrektorzy szkoły, nauczyciele, pracownicy administracyjni a przede wszystkim uczniowie.

Staruszka ma już 115 lat. Historia szkoły to nie tylko okres, w którym wiele pokoleń zdobywało wiedzę i wychowanie, to także jej początki, czyli ogromna wola mieszkańców Milanówka, utworzenie polskiego miejsca edukacji pod zaborem rosyjskim. To czas walki o polskość i przetrwanie w czasie okupacji, to działalność wielu wspaniałych pedagogów, którzy swoim autorytetem, wiedzą i wolą utrzymywali i utrzymują wysoki poziom nauczania i wychowania. Szkoła przetrzymała wiele burz historycznych, wiele zmian i reform oświatowych, zawsze troszcząc się o to, aby świecić przykładem i dbać o dobre imię tego miejsca.

Staraniem społeczeństwa Milanówka i wsi Grudów, utworzono w 1908 roku komitet budowy szkoły, ze składek zakupiono plac o pow. 10 870 m. kw. przy ul. Droga Królewska. Jednak ówczesne przepisy prawne, zabraniały kupna placów bezpośrednio pod budowę szkoły. Komitet upoważnił, zatem dwóch obywateli pp. Wiktora Małagowskiego i Edwarda Ziemkowskiego do nabycia placu na swoje nazwiska - Ci zaś Panowie złożyli pisemne zobowiązanie, że aczkolwiek figurują w dokumentach jako właściciele, ale plac będzie własnością mieszkańców Grudowa i Milanówka. Uzyskano od władz zezwolenie na budowę i otwarcie Prywatnej Szkoły Ludowej.

Pierwszą kierowniczką i jedyną nauczycielką szkoły została Janina Mierzanowska i pełniła tę funkcję do 1925 roku. Do szkoły uczęszczały dzieci z Milanówka oraz okolicznych wsi: Polesia Owczarni, Kazimierówki, Nowej Wsi oraz odległego Falęcina.

Szkoła prowadziła swoją działalność do wybuchu I wojny światowej. Po odzyskaniu niepodległości wymagała rozbudowy i remontu, gdyż została zniszczona przez kwaterujące w niej wojsko. W 1918 roku została uruchomiona Publiczna Szkoła Powszechna na Grudowie, która na skutek braku własnego lokalu mieściła się w domu prywatnym.

W następnych latach zadbano o odbudowę zniszczonego budynku, powiększenie ilości izb lekcyjnych, co zaowocowało utworzeniem sześcioklasowej placówki, zwiększeniem liczby nauczycieli i uczniów.

W 1925 roku stanowisko kierownika obejmuje p. Ludwik Starościak, który resztę swojego życia (44 lata), poświęcił tej szkole. Rozbudowuje ją, dba o rozwój duchowy  i patriotyczny uczniów. Sprawił, że szkole w 1926 roku nadano zaszczytne imię księdza Piotra Skargi a wdzięczne społeczeństwo ufundowało szkole sztandar. W następnym roku placówka staje się szkołą siedmioklasową a w 1928 r., uczęszcza do niej już 438 dzieci, tak, że budynek nie może pomieścić takiej pokaźnej gromady i zachodzi konieczność wynajęcia 4 izb w willi „Potęga”. Szkoła rozwijała się dynamicznie. Utworzono pracownie przedmiotowe: przyrodniczą, chemiczną, techniczną, prężnie działała świetlica szkolna i kuchnia, Spółdzielnia Uczniowska „Znicz” oraz znane w całej okolicy chór i zespół teatralny, które rozsławiały dobre imię szkoły.

1 IX 1939 roku, gdy wybuchła wojna, szkoła z opóźnieniem rozpoczęła swą pracę, bo dopiero w listopadzie. Ograniczono jednak zakazem nauczanie historii i geografii. Nie wolno było używać podręczników i korzystać z biblioteki. Trzykrotnie usuwano nauczycieli i uczniów ze szkoły; nauczyciele zorganizowali tajne nauczanie w prywatnych mieszkaniach. W czasie wojny nie opuścili swoich stanowisk nauczyciele i kierownik: L. Starościak, pp. S. Balcerek, J. Jasińska, Kijewska. Zabrakło p. Miłoszewskiego, który przebywał w obozie w Niemczech, ale natychmiast po wyzwoleniu powrócił do Milanówka i znów uczył w szkole.

Wojna zabrała wielu absolwentów, którzy swe młode życie oddali za Polskę, walcząc w Powstaniu Warszawskim: Alicja Szmudzińska - sierżant Powstania Warszawskiego, pseudonim „Stenia” łączniczka batalionu „Parasol” odznaczona za życia Krzyżem Walecznych, a pośmiertnie Virtuti Militari, czy Jerzy Szafrański walczył w batalionie „Miotła”, zginął 20.08.1944 r. na Młyńskiej. Po Powstaniu Warszawskim, w budynku mieścił się ewakuowany, z palącej się Warszawy, szpital „Dzieciątka Jezus”.

Po zakończeniu wojny - znów remonty, rozbudowa i coraz szersze grono przyjaciół  i sympatyków szkoły, którzy swoimi staraniami zadbali, aby w sierpniu 1952 roku otwarto nową Szkołę Podstawową nr 1, co było także spełnieniem marzeń jej kierownika L. Starościaka. Szkoła kontynuując wspaniałe tradycje sprzed wojny, osiągała coraz lepsze wyniki w nauczaniu i wychowaniu. Rozwijały swoją działalność zespoły artystyczne, prowadzone były drużyny harcerskie, których służba stała się swoistą tradycją w środowisku milanowskim. Jubileusz obchodów 50. lecia szkoły przypadł na rok szkolny 1958/59. 14 grudnia 1958 roku w naszej szkole, odbyła się uroczystość jubileuszowa, na którą złożyły się przemówienia, odsłonięcie tablicy pamiątkowej, wykonanej przez rzeźbiarza Jana Szczepkowskiego. Uroczystość ta jeszcze bardziej związała społeczność Milanówka ze szkołą.

Ludwik Starościak stanowisko kierownicze szkoły opuścił w 1970 roku, jednak zostawił „Jedynkę” w dobrej kondycji i gotową do dalszej intensywnej pracy.
Kolejni kierownicy, a później dyrektorzy w osobach Edwarda Puczyłowskiego, Henryka Wiśniewskiego, Leona Zdrojewskiego, Tadeusza Powązki, Krystyny Kozłowskiej  i Elżbiety Przeździeckiej, kultywowali tradycje i obyczaje polskiej szkoły oraz dbali o pozytywny wizerunek wśród lokalnej społeczności. Na kartach kroniki szkolnej zanotowano wiele jubileuszy i uroczystości, witano wielu zacnych gości - Prymasa Józefa Glempa, biskupa Tadeusza Pikusa, pisarzy, artystów, działaczy, sportowców. Wielokrotnie „Jedynka” była gospodarzem imprez sportowych, artystycznych i charytatywnych, w tym Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy.

Uroczystym wydarzeniem dla społeczności uczniowskiej, grona pedagogicznego i sympatyków „Jedynki” był dzień 14 grudnia 1989 roku, w którym to szkoła obchodziła jubileusz 81. lecia ówczesnej Szkoły Podstawowej nr 1. Ten ważny dzień obfitował we wspaniałe wrażania. Przede wszystkim, dlatego, że w tym dniu przywrócono szkole imię patrona - ks. Piotra Skargi, przekazano nowy sztandar zaprojektowany przez p. Włodzimierza Starościaka i odsłonięto portret patrona wykonany przez absolwenta naszej szkoły Jerzego Przeździeckiego.

W 2002 roku utworzono Zespół Szkół Gminnych nr 1, do którego uczęszczają dzieci   i młodzież szkoły podstawowej i gimnazjum. W 2007 roku, dzięki staraniom dyrektor Elżbiety Przeździeckiej i władz miasta w osobie burmistrza Jerzego Wysockiego, otwarto nowy budynek - z piękną biblioteką, kuchnią, stołówką i przestronnymi pracowniami oraz nowoczesną, profesjonalną halą sportową.

Uroczyste obchody 100. lecia szkoły odbyły się 14 grudnia 2008 r. i obfitowały  w podniosły nastrój, który sprawił, że nie jednemu z gości łezka zakręciła się w oku. W uroczystości wzięli udział znamienici goście: przedstawiciele samorządu wojewódzkiego, powiatowego, gminnego, Ministerstwa Edukacji Narodowej, Kuratorium Oświaty, władz kościelnych oraz rodzice i uczniowie. Nie zabrakło byłych dyrektorów, nauczycieli i absolwentów - tych sędziwych i młodszych oraz przyjaciół placówki. Jak tradycja nakazuje, ponownie odsłonięto tablicę upamiętniającą to ważne wydarzenie a dokonali tego m.in. absolwenci szkoły Barbara Wiśniewska, Jerzy Olczak, Włodzimierz Starościak, burmistrz miasta Jerzy Wysocki, dyrektorzy szkoły. Z okazji 100. lecia szkoła wydała piękny folder zawierający szereg historycznych i współczesnych zdjęć, opisów i wspomnień.

W następnym roku nie zabrakło również podniosłej uroczystości poświęconej wieloletniemu kierownikowi szkoły Ludwikowi Starościakowi. 11 grudnia 2009 r., obchodzono 101. rocznicę urodzin „Jedynki”. Nie zabrakło ciepłych słów adresowanych do przybyłych gości i dziatwy szkolnej. Piękną dedykacją był program artystyczny w wykonaniu uczniów i absolwentów szkoły, poświęcony barwnej postaci Ludwika Starościaka, którego treść scenariusza oparta była na zapisach kroniki szkolnej, prowadzonej przez ówczesnego kierownika i Jego następcy Edwarda Puczyłowskiego.

12 października 2018 roku obchodziliśmy 110 rocznicę powstania naszej szkoły. Uroczystości rozpoczęły się Mszą Świętą w kościele pw. Matki Bożej Bolesnej w Milanówku, w czasie której został poświęcony nowy sztandar Szkoły Podstawowej nr 1 im. ks. Piotra Skargi, ufundowany przez Burmistrza Miasta Milanówka. Następnie uroczysty pochód na czele z panią Burmistrz Milanówka Wiesławą Kwiatkowską oraz Dyrektor placówki panią Anną Sawwidis ruszył w kierunku szkoły, gdzie miała miejsce dalsza część uroczystości. Gości w progach szkoły witali uczniowie klas VII.  Wśród zaproszonych gości obecni byli przedstawiciele władz miasta, proboszcz parafii na Grudowie, dawni dyrektorzy, nauczyciele i pracownicy, przedstawiciele milanowskich placówek oświatowych i kulturalnych oraz delegacje uczniów, absolwenci, przyjaciele i sympatycy naszej szkoły. Miłym akcentem tego pamiętnego wydarzenia było przedstawienie historii szkoły przez uczniów klasy III gimnazjum: Emilkę i Dymitra. Po oficjalnych przemówieniach z wielkim wzruszeniem wysłuchaliśmy wspomnień panów: Włodzimierza Starościaka (syna pierwszego kierownika szkoły Ludwika Starościaka i wieloletniego nauczyciela „Jedynki”), Henryka Wiśniewskiego, Tadeusza Powązki (dawnych dyrektorów szkoły) oraz pani Elżbiety Przeździeckiej, która tę zaszczytną funkcję pełniła w naszej placówce przez 25 lat. Przemawiający podkreślali, że szkoła, z tak wieloletnią tradycją ulegała licznym przemianom, poddawana była kolejnym reformom, przetrwała niejedną zawieruchę: czasy wojny i komunizmu, ale jedno pozostało niezmienne - zawsze najważniejsi byli uczniowie i to ich dobro zawsze leżało i leży na sercach pracujących w szkole ludzi. 

Bardzo ważnym i doniosłym momentem uroczystości było przekazanie nowego sztandaru na ręce uczniów. To na ich barkach spoczywa odpowiedzialność za dobre imię naszej szkoły, o czym wkrótce miały przekonać się pierwszaki w czasie ślubowania. Najmłodsi uczniowie z wielkim przejęciem zaprezentowali zgromadzonym program artystyczny, który rozpoczął się pełnym powagi polonezem. Otuchy pierwszakom dodawali ósmoklasiści i gimnazjaliści. Po uroczystym ślubowaniu i pasowaniu, nowi adepci naszej szkoły otrzymali swoje pierwsze legitymacje. Zmagania najmłodszych ze wzruszeniem obserwowali najstarsi absolwenci naszej placówki i rodzice pierwszaków. Trudno oprzeć się wrażeniu, że „Jedynka” łączy pokolenia.

Miłą niespodzianką w tym uroczystym dniu było wręczenie nagród dla nauczycieli i pracowników szkoły z okazji zbliżającego się Dnia Edukacji Narodowej. Podczas uroczystości przyznano zwycięzcom nagrody za udział w konkursie filmowo - fotograficznym ph. "Jeden dzień z życia ucznia".

Szkoła po dzień dzisiejszy rozwija się prężnie, uczniowie aktywnie uczestniczą w życiu kulturalnym szkoły i środowiska lokalnego, rozwijają swoje zainteresowania, co pozwala im osiągać wysokie wyniki w olimpiadach przedmiotowych, zawodach sportowych  i konkursach artystycznych. Są laureatami konkursów z dziedziny: biologii, fizyki, matematyki, chemii, języka polskiego, geografii, informatyki, plastyki, muzyki czy kultury fizycznej. W rozwijaniu zainteresowań przedmiotowych, talentów artystycznych i sportowych, wspiera uczniów kreatywne, stale podnoszące swoje kwalifikacje, grono pedagogiczne, wśród którego mamy również absolwentów „Jedynki”.

Dodać należy, że dziatwa szkolna jest wspierana przez pedagogów i psychologa szkolnego, nauczycieli logopedów i reedukatorów, terapeutów, bibliotekarzy a z pomocą medyczną zawsze spieszy pielęgniarka szkolna.

Wszyscy przywiązujemy bardzo dużą rolę do kultywowania tradycji i obrzędowości oraz do tego, aby uczniowie i rodzice czuli się w „Jedynce” dobrze i mieli przekonanie, że jest to miejsce przyjazne ich dzieciom i im samym.