Ocenianie osiągnięć ucznia

Stopień realizacji podstawy programowej dotyczącej przedmiotu historia i społeczeństwo nauczyciel sprawdza, oceniając dwa aspekty działalności uczniów.

Pierwszy to postępy ucznia wynikające ze zdobytej wiedzy i umiejętności. Uczeń dowiaduje się, w jakim stopniu opanował wiadomości i umiejętności, a nauczyciel uzyskuje informacje o efektywności stosowanych metod pracy.

W wypadku takiego oceniania uczeń uzyskuje stopnie za:

• umiejętność korzystania z różnych źródeł informacji,
• krótkie odpowiedzi ustne,
• prace domowe,
• sprawdziany,
• testy rozwiązywane w ramach programu Lepsza szkoła*, przygotowującego do sprawdzianu po klasie VI,
• prace manualne (rysunki, komiksy, kolaże itp.),
• teczki portfolio,
• referaty.

Drugi aspekt dotyczy emocji i postaw ucznia. Formułując ocenę, nauczyciel powinien brać pod uwagę zaangażowanie na lekcji, samodzielność, pomysłowość, oryginalne podejście ucznia do postawionego przed nim problemu, aktywność w realizacji zadań na terenie szkoły i poza nią oraz odpowiedzialność za przyjęte zobowiązania.

Kryteria wymagań ogólnych na poszczególne oceny z historii i społeczeństwa

w klasach IV–VI

Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który:

• nie opanował treści zawartych w podstawie programowej, ma poważne braki w podstawowych wiadomościach,
• nie opanował umiejętności związanych z myśleniem historycznym i stosowaniem treści historycznych i społecznych nawet w stopniu minimalnym,
• nie rozumie prostych związków między faktami historycznymi,
• nie zna podstawowych reguł i zasad rządzących życiem politycznym, społecznym i gospodarczym,
• nie potrafi odtworzyć istotnych elementów materiału opracowywanego na lekcjach,
• nie potrafi zbudować prostej wypowiedzi na zadany temat,
• nie wykonuje zadań realizowanych przez zespół klasowy, jest bierny, nie przejawia zainteresowania treściami przedmiotu ani chęci przyswajania wiadomości i współpracy z nauczycielem.

 

Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który:

• opanował treści konieczne, ale jego wiedza jest fragmentaryczna, ma braki w podstawowych wiadomościach i umiejętnościach, lecz z pomocą nauczyciela potrafi je w dłuższym czasie nadrobić,
• przy pomocy nauczyciela wyjaśnia znaczenie podstawowych pojęć z zakresu historii i wiedzy o społeczeństwie,
• zna główne postacie historyczne,
• zna prosty podział źródeł historycznych,
• rozumie prosty tekst źródłowy,
• ma ogólną orientację w posługiwaniu się osią czasu, przyporządkowuje datę wiekowi,
• zna daty roczne przełomowych wydarzeń,
• odczytuje podstawowe dane kartograficzne, wskazuje na mapie wybrane państwa i regiony,
• umie nazwać poznane epoki oraz przedstawić ich ramy chronologiczne,
• okazuje szacunek symbolom państwowym,
• zachowuje się godnie w czasie obchodów świąt i uroczystości państwowych,
• zna podstawowe dokumenty prawne regulujące życie społeczeństwa i państwa,
• dostrzega i rozpoznaje podstawowe reguły i procedury demokratyczne w państwie,
• zna rodzaje potrzeb człowieka, wymienia poznane grupy społeczne,
• posługuje się podręcznikiem,
• wykonuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne o niewielkim stopniu trudności,
• ma trudności ze zbudowaniem poprawnej wypowiedzi,
• zachowuje na lekcji bierną postawę, ale wykazuje chęć współpracy i, odpowiednio motywowany, jest w stanie przy pomocy nauczyciela wykonać proste polecenia.

 

Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który:

• posiada kompetencje określone na ocenę dopuszczającą,
• opanował minimum wiadomości i umiejętności przewidzianych w podstawie programowej,
• z niewielkimi trudnościami posługuje się terminologią poznaną na lekcjach,
• dostrzega podstawowe związki przyczynowo-skutkowe pomiędzy faktami historycznymi,
• wyciąga proste wnioski z otrzymanych informacji,
• dostrzega rolę głównych postaci historycznych w ważnych wydarzeniach,
• rozróżnia podstawowe typy źródeł informacji historycznej,
• pod kierunkiem nauczyciela gromadzi, porządkuje i wykorzystuje informacje z różnych źródeł,
• podejmuje próby analizy i interpretacji tekstu źródłowego,
• z niewielką pomocą nauczyciela umiejscawia wydarzenia w czasie (taśma chronologiczna),
• szereguje poznane wydarzenia w czasie,
• z niewielką pomocą nauczyciela umiejscawia wydarzenia w przestrzeni (mapa),
• podaje podstawowe cechy odróżniające epoki: starożytną, średniowieczną i nowożytną,
• wskazuje główne elementy tradycji starożytnej w życiu współczesnym,
• rozpoznaje własne prawa i obowiązki w życiu rodzinnym,
• dokonuje prostej charakterystyki regionu, w którym mieszka,
• podaje podstawowe informacje na temat państwa i sposobu jego funkcjonowania,
• przedstawia najważniejsze informacje dotyczące życia politycznego i społecznego w Polsce,
• zna i potrafi zastosować podstawowe procedury demokratyczne w klasie i szkole,
• wymienia poznane prawa człowieka, obywatela i dziecka,
• samodzielnie pracuje z podręcznikiem,
• wykonuje proste zadania pisemne, poprawia popełnione błędy merytoryczne,
• formułuje krótkie i proste wypowiedzi na zadany temat,
• formułuje ogólne opinie,
• wykazuje niewielką aktywność na lekcjach, ale współpracuje z grupą podczas realizacji zadań,
• wykazuje postawę tolerancji oraz poszanowania dla cudzych poglądów,
• posługuje się mediami elektronicznymi.

 

Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który:

• posiada kompetencje określone na oceny dopuszczającą i dostateczną,
• opanował w niepełnym stopniu wiadomości i umiejętności ujęte w podstawie programowej,
• prawidłowo posługuje się terminologią historyczną,
• porównuje wydarzenia z przeszłości, dostrzega złożoność związków przyczynowo‑skutkowych między wydarzeniami,
• samodzielnie wyciąga ogólne wnioski,
• charakteryzuje dokonania ważnych postaci historycznych,
• samodzielnie gromadzi, porządkuje i wykorzystuje informacje z różnych źródeł,
• analizuje i interpretuje teksty źródłowe z niewielką pomocą nauczyciela,
• wykonuje wszystkie rodzaje ćwiczeń związane z orientacją w czasie,
• dobrze posługuje się mapą historyczną i planem, poprawnie odczytuje zawarte w nich informacje,
• umie krótko scharakteryzować poznane epoki,
• wskazuje elementy tradycji wszystkich epok w życiu współczesnym,
• zna różne systemy organizacji społeczeństw i państw,
• charakteryzuje główne problemy życia politycznego i społecznego małej ojczyzny i państwa,
• wie, co należy robić, gdy jego prawa jako człowieka, dziecka lub ucznia są łamane,
• rozwiązuje typowe problemy z wykorzystaniem informacji z różnych źródeł, inspirowany przez nauczyciela potrafi rozwiązać trudniejsze zadania,
• swobodnie wypowiada się na wybrane tematy, w tym społeczne,
• formułuje i uzasadnia własne poglądy i opinie,
• aktywnie uczestniczy w lekcjach,
• ma świadomość korzyści i zagrożeń wynikających z wykorzystania mediów elektronicznych,
• systematycznie przygotowuje się do zajęć i odrabia prace domowe.

 

Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który:

• posiada kompetencje określone na oceny dopuszczającą, dostateczną i dobrą,
• opanował w pełnym stopniu wiadomości i umiejętności ujęte w podstawie programowej,
• swobodnie wypowiada się na temat przyczyn, przebiegu i skutków wydarzeń oraz zjawisk historycznych i społecznych,
• samodzielnie wyciąga złożone wnioski, 
• ocenia dokonania postaci historycznych,
• integruje wiedzę z różnych przedmiotów i źródeł różnego typu, wyraża ją w wypowiedziach ustnych i pisemnych, posługuje się poprawnym językiem,
• samodzielnie analizuje i interpretuje teksty źródłowe,
• dostrzega ciągłość i zmienność w różnych formach życia politycznego i społecznego (państwo, przemiany w strukturze społecznej, gospodarce itp.),
• samodzielnie rozwiązuje wszystkie problemy teoretyczne i praktyczne z zakresu historii i wiedzy o społeczeństwie,
• aktywnie działa w zespole, wspiera innych, wpływa na efektywność pracy pozostałych członków grupy,
• uczestniczy w realizacji zadań dodatkowych,
• wykazuje aktywność jako członek społeczności szkolnej,
• odnosi pewne sukcesy w konkursach przedmiotowych.

 

Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który:

• posiada kompetencje określone na oceny dopuszczającą, dostateczną, dobrą i bardzo dobrą,
• poszerza swoją wiedzę o wiadomości w znacznym stopniu wykraczające poza podstawę programową, prezentuje dodatkową wiedzę w toku zajęć lekcyjnych,
• selekcjonuje i hierarchizuje zdobyte wiadomości,
• formułuje przemyślane i oryginalne wnioski,
• samodzielnie wykonuje zadania o wysokim stopniu trudności, nie popełniając żadnych błędów merytorycznych,
• wnosi twórczy wkład do pracy lekcyjnej, proponuje oryginalne rozwiązania,
• wykorzystuje wiedzę w nowych sytuacjach poznawczych, potrafi samodzielnie formułować pytania i rozwiązywać problemy,
• rozwija zainteresowania historyczne, udzielając się w kole historycznym, wykazuje inicjatywę i pomysłowość,
• ma krytyczne podejście do zagadnień poruszanych na lekcji,
• potrafi dyskutować, używa odpowiedniej argumentacji,
• współpracuje z nauczycielem w przygotowaniu niektórych zajęć,
• planuje i organizuje swoją pracę oraz pracę grupy zadaniowej,
• w wypowiedziach ustnych i pisemnych posługuje się nienaganną polszczyzną,
• wykazuje się dużą wrażliwością społeczną, inicjuje i koordynuje działania społeczności szkolnej na różnych polach (akcje obywatelskie, charytatywne, ekologiczne),
• osiąga sukcesy w konkursach i olimpiadach przedmiotowych